Toledo ve Mardin -3-
Geçen haftaki yazının devamıdır.
Toledo’ nun Ziyaretçilerine Sunduğu Kültür ve Medeniyet:
İslam kültür ve medeniyetinin egemenliğinde, 800 yıl boyunca, farklı ırk, kültür ve medeniyeti bir arada huzur ve barış ortamında yaşama imkanı sağlayan Endülüs Emevi Devleti, bilimin ve bilimsel çalışmaların zirvesini yakaladıktan ve Avrupa’nın Rönesans ve reform devrimlerinin de yapılmasında temel etken olduktan sonra, 1492 yılında yıkılmasıyla ömrünü tamamlamış ve tarihin şeref levhalarında yerini almıştır. Bu günkü İspanya toprakları, bu parlak devirden sonra yine dünya tarihine girecek, fakat bu sefer, katolik hiristiyan kültürün egemenliğinde; engizisyon mahkemeleriyle, soykırımlarıyla, işkenceleri ve tehcirleriyle; dünyanın bu gün itibariyle 500 sene sonra bile hatırlandıkça insanlık adına utanç vesilesi olan uygulamalarıyla hatırlanacak bir döneme girmiştir.
KÜLTÜREL ANALİZ VE KIYASLAMALAR
Her iki dönemde de dünya tarihinde dikkat çekici, kültürel analiz ve değerlendirmelere ışık tutan yaşam tarzlarının incelenmesi, günümüzde yaşanan islamofobia probleminin çözümüne, medeniyetler arası barışın ve birlikte yaşama kültürünün gelişmesine vesile olacaktır. Bu alanda dönemin Başbakanı Sayın Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde İspanya hükümetiyle işbirliği içerisinde, çalışmalar yapılması amacıyla kurulan MEDENİYETLER İTTİFAKI 2014 yılı itibariyle İspanya hükümeti tarafından tek taraflı olarak askıya alınması, aynı yılın başında, 1492 sonrası dönemin kabahatini teleafi etme çabasıyla ve sadece Yahudileri kapsam içine almasıyla ve Müslümanları kapsam dışında tutarak da çifte standart uygulamasıyla dikkat çekerek, İspanya dışında yaşayan ve 500 sene önce İspanya’dan göç etmek zorunda kalan Yahudilerin devam eden nesline, bulunduğu ülke vatandaşlığını bırakmadan İspanya vatandaşı olma hakkını sağlayan İspanya hükümetinin, içinde bulunduğu psikolojik durumu, yaşadığı karasızlık ve çelişkileri göz önüne sermektedir.
MARDİN TARİH VE MEDEYETİ
Başbakan Sayın Ahmet DAVUTOĞLU’ nun 8 Mart’ta Mardin’de yaptığı açıklamada “Yeni bir Mardin, Mezopotamya, Türkiye inşa edeceğiz. Yeni bir Türkiye üzerinden, yeni bir Ortadoğu inşa edeceğiz. Yeni bir Ortadoğu üzerinden, bu toprakları bataklık haline getirmeye çalışan veya öyle ifade edenlere karşı, Mardin’den kadim kültürümüzün sesini yükselteceğiz”(1) ifadeleri tam da bu noktada Toledo ve Mardin üzerinden Türkiye ve İspanya hükümetlerinin birlikte çalışarak dünya barışı, medeniyetler ittifakı ve birlikte yaşama kültürünün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması adına başlatılacak çalışmaların ne denli önemli olduğu açık ve aşikardır. Bu alanda Valilik, Mardin Büyük Şehir Belediyesi, üniversite camiası ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte çalışmaları, yapılacak faaliyetler, Mardin’in dünya kültürlerine tanıtılması ve birlikte yaşama kültürü edinememiş ülkelerde sağlayacağı katkı açısından önem arz etmektedir.
ACİLEN YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR:
1-500 senelik tarihinde, engizisyon mahkemelerinin, yüz kızartan, insanlık adına utanç veren uygulamalarını ve bu uygulamalardan arta kalan Katedralinde sergilediği işkence aletleri, kiliseye çevrilmiş camileri, yıkılmış ve ancak günümüzde aslına uygun inşa edilmiş 2 sinagogu ile 1986 yılında dünya kültür mirası listesine giren Toledo’ ya karşın Mardin’in 7000 yıllık tarihini ve 1000 yıllık islam kültür ve medeniyetini mücessem bir şekilde gösterecek olan Mardin restorasyon faaliyetlerinin bir an evvel tamamlanması gerekmektedir.
2- Toledo ve Mardin belediyelerinin kardeş belediye statüleri sağlanarak dünya gündemine daha sık gelmesi sağlanmalıdır.
3-Mardin’de sürdürülmekte olan restorasyon çalışmalarının uzman ekiplerce denetlenerek restorasyonların aslına uygun yapılması sağlanmalıdır. Zira aslına uygun olmayan çalışmalar mevcuttur. Bu da gerçek tarihin ortaya çıkarılmasına engel olmaktadır.
3- 6 hafta önce gazetemizde yayımlanan ve www.mardiniletişimgazetesi.com.tr adresinde mevcut olan ‘’ MARDİN ÇARŞILARI’’ makalemizde belirtilen çarşıların restorasyonu tamamlanarak sembolik de olsa her çarşıda faaliyetine devam eden esnafın bulundurulması sağlanmalıdır.
4- Yine aynı adreste yayında olan ‘’Mardin Tarihinde Medreseler’’ adlı makalemizde isimleri derlenen medreselerimizden bu gün yıkılmış halde bulunan, el değiştirerek özel mülkiyet haline gelen medreselerimizin aslına uygun bir şekilde restorasyonlarının tamamlanması ve amacına uygun veya amacına yakın bir kullanım sağlanmalıdır. Bu kapsamda kasımiyye medresesinin BİLİM VE TEKNOLOJİ MÜZESİ olarak kullanılacak olması bahsetmeye çalıştığımız faaliyetler kapsamında ümit verici bir gelişme olmakla beraber müzenin açılışının hızlandırılması da gerekmektedir. Bu kapsamda diğer medreselerimizin de farklı işlevlerle açık tutulması sağlanmalı ve ziyaretçilerin her an ulaşabilmesi mümkün hale getirilmelidir.
5- Yine aynı adreste yayında olan ‘’Mardin Tarihinde İbadethaneler’’ makalemizde belirtilen ve Mardin Tarihi üzerine yazılmış eserlerden de faydalanarak derlediğimiz ibadethanelerin, medreselerde olduğu gibi, yıkılmış, binası mevcut olmayan veya cumhuriyet döneminde satışa çıkarılarak özel mülkiyet haline gelmiş ibadethanelerin aslına uygun bir şekilde tekrar gün yüzüne çıkarılması gerekmektedir. Bu noktada dikkat çekici bir hususu belirtmekte fayda vardır. Cumhuriyet döneminde, Mardin Tarihi kitabının yazarı ve o dönemde Mardin Ağır ceza Mahkemesi Hakimliği yapan Diyarbakırlı Abdusselam efendinin de ifade ettiği üzere hiçbir sebep yokken kalede bulunan caminin 1929 senesinde Mardin Belediyesince yıkılarak taşlarının başka inşaatlarda kullanılması, daha sonraki dönemlerde ise camilerin mülkiyetinin satılarak özel mülkiyet haline getirilmesi ve günümüzde bile bazı camilerin medreselerin ve vakıf mallarının amacı dışında kullanımı söz konusudur.2014 yılında Midyat’ taki Mor Gabriel kilisesinin el konulan arazilerinin, kanuni düzenleme ile kiliseye devredilmesi bu alanda normalleşme sürecinin başlangıcı sayılarak Müslümanların da vakıf, cami ve medreseler de aslına dönüştürülerek gerçek sahibi olan halka teslim edilmelidir. Yapılacak kanuni düzenlemenin ardından bu vakıf mallarının yeniden inşası veya restorasyonu için Avrupa Birliği fonları veya başka kurumlardan fon talep edilmesine de gerek yoktur. Bu gün Mardin halkı, bireysel imkânlarıyla, bahsedilen cami, medrese ve vakıf mallarının tüm masraflarını karşılayacak durumdadır; günümüzde yapılan ve maliyeti milyon dolarlarla ifade edilen camilerin her biri birer kişinin imkanlarıyla yapılmıştır ve yapılmaya devam etmektedir.
KAYIP VEYA YIKILMIŞ TARİHİ CAMİLER(2)
1-Kale camii
2-İbrahim Ağa camii
3-Belka medresesi camii
4-Muzafferiyye camii
5-Şeyh Beyad camii
6-Şeyh Muhammed Türki camii
7-Araklı camii
8-Molla Halil Bin Molla Kasım El Hazreci camii
9-Altunboğa camii
10-Hüsamiyye camii
KAYIP VEYA YIKILMIŞ MEDRESELER(3)
1- Cami-i Kebir medresesi(Ulu cami medresesi)
2-Hatuniyye Meresesi
3-Haliliyye Medresesi
4-Muzafferiyye Medresesi(Belka Medresesi)
5-Marufiyye Medresesi
6-Necmeddin Medresesi
7-Yakutiyye medresesi
8-Yakubiyye Medresesi
9-Poladiyye Medresesi
1-Mardin İletişim Gazetesi-8,3,2015
2- Mardin Tarihinde İbadethaneler-İbrahim YÜKSEL-www.mardiniletişimgazetesi.com.tr
3-Mardin Tarihinde Medreseler-İbrahim YÜKSEL-www.mardiniletişimgazetesi.com.tr
