Petra, Ürdün çölünün ortasında kaya içine oyulmuş ihtişamlı yapılarıyla dünyanın dikkatini çekmeyi başardı. 2007 yılında “Dünyanın Yeni Yedi Harikası”ndan biri ilan edildi. UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne çoktan girmiş bir değer.
Peki benzer özelliklere sahip Dara Antik Kenti neden hâlâ UNESCO’nun sadece *“Geçici Miras Listesi”*nde?
Bu soru sadece bir kültürel miras meselesi değil. Aynı zamanda değer üretme, hatırlama ve sahip çıkma kültürümüzle ilgili bir sorgulama alanıdır.
Petra Tanıtıldı, Dara Tanınamadı
Petra’nın dünya listelerine girmesini sağlayan şey yalnızca yapısal zenginliği değil; aynı zamanda bu yapının uluslararası platformlarda doğru bir biçimde anlatılmasıydı. Arkeolojik veriler kadar medya, devlet politikaları ve turizm stratejileri de bu sürecin parçasıydı.
Dara ise, benzer tarihsel katmanlara ve mühendislik harikalarına sahip olmasına rağmen, yıllardır “yerel bir ziyaret noktası” olmanın ötesine taşınamıyor.
Soru açık: Bu fark neden oluştu?
—
Yapı Sorunu Değil, Hafıza Sorunu
Dara’da gelişmiş bir su sistemi var. Yeraltı şehirleşmesi, doğal serinlik, mahremiyet, mimari zekâ… Ama ne zaman bir tur rehberiyle değil de tek başınıza gitmeye kalksanız, karşınıza çıkacak tabelalar ya yetersiz ya da hiç yok. Koruma önlemleri zayıf, araştırma bütçeleri sınırlı. Birçok alan hâlâ kazı bekliyor.
Yani sorun fiziksel değil; kurumsal, toplumsal ve zihinsel bir ihmalkârlık söz konusu.
—
Biz Tanımadığımız Değeri Dünyadan Bekliyoruz
UNESCO listesinin amacı, insanlığın ortak mirasını korumak. Ama bu miras önce kendi toplumları tarafından tanınmalı ve sahiplenilmeli.
Dara’nın geçici listede kalması, sadece kurumların yavaşlığıyla açıklanamaz. Bizler, kendi değerlerimizi yeterince tanıtmaz, anlatmaz, korumaz ve önemsemezsek; hiçbir liste bu eksikliği telafi edemez.
—
Petra’nın Tanınması Başarıysa, Dara’nın Unutulması Bir İhmaldir
Dara, taşla kurulan bir yaşam felsefesini yansıtıyor. Doğayla çatışmak yerine uyumlanmayı, gösteriş yerine işlevselliği tercih eden bir anlayış… Belki de bu yüzden sessiz kaldı. Çünkü çağımız ses yükselteni ödüllendiriyor; ölçülüyü değil.
Ancak bu sessizlik, değersizlik anlamına gelmez. Tam tersine, bizim neye değer verdiğimizi gösterir.
—
Sonuç Yerine: Dara’nın Geçici Listede Kalması Hepimize Sorulmalı
Bugün Dara UNESCO’nun geçici listesinde. Yarın kalıcı listeye alınır mı bilinmez. Ama asıl mesele bu da değil.
Asıl mesele şu:
Biz, kendi toprağımızın kıymetini fark edecek miyiz?
Tarihi sadece taş olarak mı göreceğiz, yoksa taşıyan anlamı da anlayacak mıyız?
Petra dünya harikası ilan edildi. Dara ise hâlâ kendi halkının hatırlamasını bekliyor.
